Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) Lideri Rafael Mariano Grossi, İran ile 4 Mart’ta vardıkları anlaşmanın değerine dikkat çekerek, iki taraf arasında varılan anlaşmanın “doğru yönde atılmış bir adım” olduğunu söyledi.
Grossi, Avusturya’nın başkenti Viyana’da düzenlenen IAEA Yürütme Konseyi Toplantısı’nda konuştu.
4 Mart’ta Tahran’a yaptığı ziyaret sonucunda IAEA ile İran arasında varılan anlaşmaya değinen Grossi, Haziran 2022’de tesislerden kaldırılan kamera ve online ölçüm sistemleri gibi eşyaların ajansın kullandığı bilgileri paylaştı. bu ülkenin nükleer faaliyetlerini izlemek için tekrar kullanılacaktır.
Grossi, söz konusu kontrol sistemlerinin nasıl yeniden devreye alınacağını görüşmek üzere yakın gelecekte bir teknik ekibin İran’a gideceğini belirtti.
Grossi, anlaşma kapsamında İran ve Ajans arasında nükleer bulguların tespit edildiği 3 yerde çözülemeyen sorunların aydınlatılması için gerekli iş birliğinin yapılacağını, daha fazla bilgi ve erişim izninin verileceğini bildirdi. söz konusu 3 yer ile ilgili soruların cevaplanması amacıyla ajansın talepleri doğrultusunda verilecektir.
Grossi, teşkilat ve İran arasında 22 Şubat 2022’de benzer bir mutabakata varıldığını hatırlattı.
4 Mart’ta varılan anlaşma ile bir yıl önce varılan anlaşma arasında nasıl bir fark olduğu sorusuna yanıt veren Grossi, iki anlaşma arasında farklar olduğuna dikkat çekti.
Grossi, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile ilk kez doğrudan görüşme ve sorunlara yönelik önerileri ve çözüm önerilerini aktarma fırsatı bulduğunu belirtti.
Uluslararası ilişkilerde karar vericilerle görüşmenin fark yarattığına işaret eden Grossi, bu anlaşmada somut adımlar atılmasına karar verildiğini ifade etti.
İran ile varılan anlaşma maddelerinin yerine getirilip getirilmeyeceği konusunda çeşitli spekülasyonlar yapıldığını ve herhangi bir garanti veremeyeceğini vurgulayan Grossi, “Çalışmalarımızı sürdürüyoruz ve bunun doğru yönde atılmış bir adım olduğunu düşünüyorum.” görüşünü paylaştı.
Grossi’den Netanyahu’ya yanıt
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun “İran’ın uranyum zenginleştirme tesislerinin vurulması hukuka aykırıdır” açıklamalarına tepkisine değinen Grossi, söylediklerinin tamamen uluslararası hukukta, çeşitli anlaşmalarda, Birleşmiş Milletler’de (BM) yer alan ifadeler olduğunu söyledi. Kararlar ve IAEA İdari Konseyinde alınan kararlar. konumun altını çizdi.
Grossi, İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin paylaştığı son rapordan hareketle bu ülkedeki tesislere yönelik askeri müdahaleye ilişkin yorumlara da değinerek, Teşkilat başkanlığına seçildiğinden bu yana hep böyle bir ihtimalin peşinde olduğunu söyledi. diplomatik çözümler ve IAEA’nın emsal bir yaklaşımı var. Bir diplomat olarak askeri güç kullanma seçeneğine olumlu bakmadığını da sözlerine ekledi.
Uranyum parçacıklarının yüzde 83,7’si tespit edildi.
Grossi, İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin paylaştığı raporda, bu ülkenin Fordo Nükleer Tesisinde yüzde 83,7 oranında saf zenginleştirilmiş uranyum parçacıkları tespit edildiğini açıklamış ve bu gelişme yansımalara yol açmıştı.
Bunun üzerine 3-4 Mart tarihlerinde Tahran’a bir ziyaret gerçekleştiren Grossi, burada Cumhurbaşkanı dahil üst düzey yetkililerle görüşerek 3 başlıktan oluşan anlaşmaya imza attı.
Muhtırada, Ajans ile İran arasında gerginliğe neden olan nükleer bulguların tespit edildiği 3 yer ile ilgili olarak Tahran yönetiminin daha fazla bilgi sağlayacağı ve müfettişlere analiz edilmesi gereken sorularla ilgili olarak erişim sağlamayı taahhüt edeceği belirtildi.
Teşkilatın İran’ın nükleer faaliyetlerini izlemek için kullandığı kamera ve benzeri sistemleri Haziran 2022’de kaldıran İran’ın bu sistemleri yeniden devreye sokacağı kaydedildi.
Raporda yer alan yüzde 83,7 saflıkta zenginleştirilmiş uranyum parçacıklarıyla ilgili de Tahran yönetiminin gerekli açıklamayı yapacağı belirtildi.
